ŹRÓDŁA / KWIATY / Nr 4/94

Plejone "żeglująca królowa"

Pleione to nazwa rodzajowa storczyków naziemnych, występujących w górzystych rejonach Azji (Chiny i Indie). Pochodzi ona z mitologii greckiej; imię to nosiła żona Atlasa i matka siedmiu nimf - Plejad, które Zeus przemienił w białe gołębice i umieścił wśród gwiazd, aby ustrzec je przed pogonią niegodziwego Oriona - olbrzyma z Beocji. Gwiazdy te są u nas najlepiej widoczne w sierpniu, pomiędzy gwiazdozbiorem Byka i Barana. w dzisiejszych czasach gołym okiem można dostrzec tylko sześć. Podobno siódma - Merope, żona Syzyfa z Koryntu, zawstydzona zbrodniczym czynem swego męża, opuściła swe gwiezdne siostry i zniknęła z firmamentu. i pewnie dlatego storczyk ten został nazwany Pleione - "żeglującą królową". Dla botaników jednak nazwy te mają pewnie inne symboliczne znaczenie, bowiem storczyki te budzą się do życia w kwietniu-maju, gdy na gwiezdnym niebie pojawiają się Plejady, a zamierają od sierpnia do października, kiedy to Plejady chowają się pod linią horyzontu. Poznanych jest ok. 13 gatunków storczyków z rodzaju Pleione, ale w ogrodnictwie znalazł zastosowanie praktycznie tylko jeden - Pleione formosana (syn. P. bulbocodioides). Pochodzi z południowo-wschodnich Chin i Tajwanu, gdzie występuje na wysokości ponad 2000 m npm. Ma małe, kuliste, lekko spłaszczone bulwy (ok. 3 cm). Kwitnie od marca do maja. Kwiaty są białoróżowofioletowe, wyrastają po jednym na pędzie o długości 10-15 cm, i osiągają średnicę 7-8 cm (fot. str. 3). Liście o długości 15-25 cm wyrastają równocześnie z kwiatami lub nieco później. w czasie wegetacji u podstawy każdego pędu liściowego powstaje nowa pseudobulwa, a macierzysta marszczy się, kurczy i w końcu ginie (jest jednoroczna).

W Polsce plejone uprawiamy w mieszkaniu, na okiennym parapecie, a wiosną i latem w ogródku. Rośliny te mają jednak swoje specyficzne wymagania, i aby ustrzec się od niepowodzeń podczas uprawy należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach.

• Kwitnienie zapewniają pseudobulwy o średnicy ponad 2 cm, jędrne, nie pomarszczone i zdrowe, bez plam i narośli na powierzchni.

• Podłoże musi być co roku świeżo przygotowane, przewiewne i kwaśne (prawie zupełnie bez wapnia). Sadzenie plejone do zwykłej ziemi ogrodowej jest błędem, gdyż rośliny wtedy w ogóle nie kwitną albo obumierają zaraz po kwitnieniu.

Uprawiane u mnie plejone reagowały na chłód i nadmierne podlewanie chorobami liści oraz zamieraniem pseudobulw (chociaż podobno w swej ojczyźnie doskonale znoszą strumienie lodowatej wody i niską temperaturę). Najlepiej rosły w temperaturze ok.18° w dzień i 12° nocą. Takie zróżnicowanie ciepłoty ma szczególne znaczenie przed kwitnieniem. Rośliny przetrzymywane w takich warunkach zakwitły w 100%, a z pozostałych zakwitła zaledwie co trzecia. Liście roślin prawidłowo pielęgnowanych zasychają pod koniec lata. Wtedy ograniczam podlewanie. Gdy liście już zaschną pseudobulwy wyjmuje się z podłoża, czyści, podsusza i przekłada do podziurkowanych foliowych woreczków, przesypując obficie suchymi trocinami. Przechowujemy je przez zimę w suchym, lecz chłodnym (2-5°) pomieszczeniu. Jakkolwiek plejone jest trochę kłopotliwe w uprawie, to jeżeli się spełni jego wymagania, odwdzięczy się urodą kwiatów, jak przystało na "królową" (nawet "żeglującą").

Tekst: Grzegorz Kurdziel - Kraków, lekarz medycyny, miłośnik roślin cebulowych i rzadkich bylin także znawca storczyków, które uprawia z powodzeniem w mieszkaniu i ogrodzie.

Tekst pochodzi z kwartalnika Kwiaty 4/94 str. 12 i został opublikowany za zgodą Redakcji.