Fot. © Greg Allikas. All rights reserved. Opublikowano za zgodą autora.

Pochodzenie/Naturalne siedlisko:

Od Meksyku, poprzez Amerykę Środkową, aż do Nikaragui. Rośliny spotyka się na obszarach położonych zarówno od strony Pacyfiku, jak i Karaibów, jako epifity rosnące w wilgotnych lasach, na plantacjach kawy lub na otwartej przestrzeni. Rośliny te występują na wysokościach począwszy od poziomu morza aż do 1800 m, przeważnie jednak w tropikalnych lasach na niewielkich wysokościach.

KLIMAT:

Zanotowane skrajne temperatury to 33°C i 2°C.
Średnia wilgotność waha się od 63% w marcu do 81% w październiku.
Opady od 10 mm w zimie do 175 mm we wrześniu.
Średnie temperatury (dzień/noc) od 25,0/15°C w styczniu do 30,0/18,3°C w maju.
Okres kwitnienia: od maja do grudnia.

Zalecenia dotyczące uprawy:

ŚWIATŁO:

25000-40000 luksów. Światło powinno być jasne, ale przefiltrowane lub rozproszone. Rośliny w naturze bywają czasem wystawione na bezpośrednie działanie słońca, w uprawie jednak będą się czuły lepiej jeśli ochronimy je od południowego słońca. Cały czas należy zapewniać silny ruch powietrza.

TEMPERATURA:

Przez cały rok średnia temperatura dnia wynosi 27-29°C, a średnia temperatura nocy 18-19°C, z amplitudą dobową 8-10°C. Tabele temperaturowe podają uśrednione wartości uprawy tych roślin. Ze względu na szeroki zakres wysokości środowiska naturalnego, rośliny można przystosować do warunków o 3-4°C cieplejszych lub chłodniejszych niż w naturze.

WILGOTNOŚĆ POWIETRZA:

Około 75-80% przez większość roku, pod koniec zimy i wczesną wiosną spadająca do około 60-65%.

PODLEWANIE:

W okresie od późnej wiosny do jesieni opady deszczu są umiarkowane do obfitych. Następnie, w porze zimowej suszy, ich ilość dość gwałtownie spada. W okresie aktywnego wzrostu uprawiane rośliny powinny być obficie podlewane, natomiast jesienią, gdy nowe przyrosty osiągną dojrzałość, ilość wody należy drastycznie zmniejszyć.

NAWOŻENIE:

W okresie aktywnego wzrostu rośliny należy nawozić co tydzień 1/4-1/2 zalecanej dawki nawozu dla roślin zielnych lub zwykłą dawką nawozu dla storczyków. Nawóz o dużej zawartości azotu jest korzystny w okresie od wiosny do połowy lata, a nawóz bogatszy w fosfor może być stosowany późnym latem i jesienią.

OKRES SPOCZYNKU:

W zimie średnia temperatura dnia wynosi 25-27°C, nocą 15-16°C, z amplitudą dobową 9-11°C. Należy przypomnieć hodowcom, że ze względu na szeroki zakres wysokości środowiska naturalnego, rośliny powinny przystosować się do warunków o 3-4°C cieplejszych lub chłodniejszych niż w naturze. W zimie opady deszczu są bardzo niewielkie, ale pewnej ilość wilgoci dostarczają poranne rosy. Jesienią, po opadnięciu liści, uprawiane rośliny powinny pozostać suche; ilość dostarczanej wody powinna być taka, aby nie dopuścić do marszczenia się pseudobulw. Więcej tych roślin ginie z nadmiaru wody w zimie, niż z jakiegokolwiek innego powodu. W okresie spoczynku należy wyeliminować nawożenie. Hodowcy podają, że normalne podlewanie i nawożenie należy wznowić wtedy, gdy zaczynają pojawiać się nowe przyrosty, a nowe korzenie mają długość 2-4 cm.

PODŁOŻE:

Rośliny dobrze rosną także zamocowane na kawałkach paproci drzewiastej jeśli tylko w okresie lata będą nawadniane przynajmniej raz dziennie. W wypadku tak zawieszonych roślin, podczas suchych i gorących okresów niezbędne może być kilkakrotne podlewanie w ciągu dnia. Ponieważ jednak dla większości hodowców utrzymywanie wystarczająco wysokiej wilgotności przy takim sposobie uprawy jest zbyt trudne, zazwyczaj uprawiają oni rośliny w doniczkach. Używają w tym przypadku podłoża szybko odprowadzającego nadmiar wody, które zawiera jednak substancje zatrzymujące pewną jej ilość - takie jak posiekany mech torfowiec czy perlit. Często dodawany jest także węgiel drzewny w celu zapewnienia przewiewności podłoża i zabezpieczenia przed kwaśnieniem. Jako dodatek do podstawowego podłoża stosowanego w doniczkach, czyli kory sosnowej, hodowcy stosują z powodzeniem włókna paproci osmunda, paproci drzewiastej, mech torfowiec, kamyki wulkaniczne, odłamki korka, a nawet mieszaninę równych części przekompostowanego i świeżego nawozu końskiego i węgla drzewnego. Jak z tego widać, można stosować prawie każde podłoże, pod warunkiem dobrania odpowiedniego nawadniania. Łatwiej jednak radzić sobie z roślinami, jeśli cały zbiór uprawia się w tym samym podłożu. Takie podłoże rozkłada się dość szybko, więc rośliny uprawiane w mchu torfowcu muszą być rokrocznie przesadzane. Rośliny te nie tolerują zakwaszenia w obrębie korzeni, dlatego wielu hodowców zaleca coroczne przesadzanie bez względu na stosowane podłoże. Przesadzanie wykonuje się wtedy, gdy przy podstawie pseudobulwy pojawia się nowy przyrost. Wszystkie pseudobulwy powinny być rozdzielone, zostawia się tylko 1-2 pseudobulwy w doniczce. Niektórzy z hodowców podają, że rozdzielają bulwy na pojedyncze egzemplarze. Ponieważ stare korzenie obumierają po przesadzeniu, można większość z nich obciąć. Kilka można zostawić, aby ułatwić roślinie umocowanie się w nowym podłożu dopóki nie rozwiną się nowe korzenie. Po przesadzeniu w ogóle nie podlewa się roślin aż do momentu, gdy nowy przyrost wypuści korzenie w nowe podłoże, a jego wysokość osiągnie 10-12 cm. Dopiero wtedy można podjąć normalne podlewanie, zwracając uwagę na to, aby woda nie dostała się do lejkowatego rozchylenia w nowym przyroście, bo może to zniszczyć przyrost z powodu zgnilizny. Dla uniknięcia tego niebezpieczeństwa niektórzy polecają umieszczenie w tym lejku niewielkiej ilości mieszanki Banrot. Po przesadzeniu przednich 1-2 pseudobulw, pozostałe mogą być użyte jako zaczątki nowych roślin. Należy usunąć stare korzenie, a pseudobulwy położyć pionowo lub płasko, aż do chwili, gdy od spodu lub na bokach pseudobulwy zaczną pojawiać się nowe przyrosty. Niektórzy zalecają, aby w tym okresie oczekiwania starsze bulwy umieszczać w pozycji pionowej w pustych doniczkach. Należy uzbroić się w cierpliwość, bo do pojawienia się nowych przyrostów przyjdzie czekać nawet kilka miesięcy. Gdy pojawi się nowy przyrost, należy pseudobulwę tak umieścić w doniczce z podłożem, aby nowy przyrost był na powierzchni podłoża lub nieco poniżej. Jeżeli wzdłuż boków pseudobulwy pojawia się kilka przyrostów, należy ją po prostu położyć na powierzchni podłoża.

UWAGI RÓŻNE:

W naturze rośliny te kwitną wczesną jesienią. Intensywnie pachnące kwiaty rodzaju Catasetum mogą być kwiatami męskimi lub żeńskimi, w zależności od warunków, w jakich były uprawiane. Kwiaty żeńskie często są wynikiem hodowli przy niskiej wilgotności i dużej ilości światła, natomiast kwiaty męskie są wynikiem hodowli w bardziej ocienionym, bardziej wilgotnym środowisku.

Informacje o roślinie i kwiatach:

WIELKOŚĆ I TYP ROŚLINY:

Jest to silny epifit, osiągający zwykle do 50 cm wysokości, zazwyczaj posiadający jedną ulistnioną pseudobulwę i liczne dość duże, bezlistne pseudobulwy.

PSEUDOBULWY:

Nieco wrzecionowate pseudobulwy mają 8-15 cm długości i ok. 5 cm średnicy. Gdy są młode, okrywają je cienkie, suche, podobne do membrany, układające się dachówkowato osłonki.

LIŚCIE:

Liście mają do 65 cm długości i 12 cm szerokości, choć zwykle są mniejsze. Z każdej pseudobulwy wyrasta 6 liści mających poziome rowki po obu stronach osi liścia, o kształcie lancetowatym eliptyczno-lancetowatym lub podługowatym z wachlarzowatymi podłużnymi fałdami i gwałtownie zwężającymi się końcami. Przy końcu okresu wegetacji liście zwykle opadają.

KWIATOSTAN:

Kwiatostan osiąga długość do 40 cm. Boczna, wyprostowana szypułka wyrasta z podstawy najmłodszej pseudobulwy.

KWIATY:

Pojedyncze grono przy wierzchołku każdego kwiatostanu zawiera 3-10 kwiatów. Kwiaty nie są odwrócone (warżka skierowana do góry) i zwykle są żółtawo-zielone, a mięsiste zielone warżki często mają czerwone plamki. Niektórzy opisujący te kwiaty podają, że mogą one też mieć odcień fioletowy z ciemniejszymi plamkami lub większymi powierzchniami tak zabarwionymi. Każdy kwiat osadzony jest na połączeniu szypułki i zalążni o długości ok. 3 cm. Płatki okółka zewnętrznego na kwiatach męskich są wyprostowane, nawet miseczkowate, szerokie, podłużno-eliptyczne i mają tępe albo ostro zakończone koniuszki. Mają 3,2-4,8 cm długości i 1,5-2,3 cm szerokości i czasem są najszersze powyżej środka. Owalno-eliptyczne płatki okółka wewnętrznego mają kształt tępy z ostrym końcem na wierzchołku. Mając 3-4 cm długości i 1,8-2,5 cm szerokości są nieco krótsze, ale za to szersze niż zewnętrzne. Warżka o kształcie workowatym lub pantofelkowym, skierowana do góry, jest sztywna i mięsista. Jest poprzecznie jakby sprasowana, przy podstawie ma kształt tępo stożkowy, a jej wymiary to ok. 3 cm długości, 2,0-2,5 cm szerokości i 2,3-2,8 cm głębokości. Brzeg otworu jest drobniutko ząbkowany w dolnej części, poza nią gładki. Prętosłup o wysokości do 3,5 cm ma długi dzióbek na końcu, jest wklęsły na zewnątrz oraz ma cylindryczne, zakrzywione "antenki" po każdej stronie skierowanej ku dołowi podstawy. Na kwiatach żeńskich płatki okwiatu są wklęsłe i zakrzywiają się nad prętosłupem . Płatki okółka zewnętrznego mają kształty począwszy od podłużno-kwadratowych, poprzez jajowate do kwadratowych. Płatki okółka zewnętrznego, o wymiarach: 2,8-3,5 cm długości i 2 cm szerokości, są zaokrąglone przy wierzchołkach i mają krótkie, ostre wybrzuszenia. Płatki okółka wewnętrznego mają 2,7 cm długości i 2 cm szerokości. Ich kształt jest półkolisty, czasem kwadratowy, i mają ostre wierzchołki. Szeroka, podobna do pantofla warżka, jest sztywna, mięsista i spłaszczona od góry. Ma 4 cm długości, 4 cm szerokości i 2,5 cm głębokości. Obrzeżenie otworu jest gładkie. Gruby, mięsisty prętosłup ma ok. 2 cm długości i długi dzióbek na wierzchołku.

Tłumaczenie: Grażyna Siemińska
Edycja serii: Jerzy Dziedzic

Początek strony