ŹRÓDŁA / KWIATY / Nr 4/86

Storczyki w SHRO Zaborze

Obserwacje rynku kwiaciarskiego w latach 70-tych, z których wynikało, że następuje duże zainteresowanie storczykami, skłoniły naszą Stację Hodowli Roślin Ogrodniczych do włączenia do produkcji tych oryginalnych roślin. Przez długie lata przyczyną ekskluzywności storczyków były kłopoty z ich rozmnażaniem. Dopiero opracowana metoda in vitro zadecydowała o rozpowszechnieniu ich w świecie. Naszym zadaniem było przygotowanie materiału roślinnego dla produkcji krajowej. Pierwsze próby podjęliśmy w 1973 roku, współpracując z Ogrodem Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Początkowym obiektem badań i reprodukcji były różne odmiany Cymbidium. Metoda kultur tkankowych w warunkach laboratoryjnych pozwalała na otrzymanie dużej ilości jednolitego materiału roślinnego (cały cykl laboratoryjny trwa 8-10 miesięcy). Przy wysadzaniu roślin ze szkła niezmiernie ważne okazało się zapewnienie im odpowiedniej temperatury, światła i wilgotności. Nie mniej istotny był także skład podłoża. Polecane w tradycyjnej uprawie włókna paproci Osmuda i paproci drzewiastych są u nas w kraju niedostępne, niezbędne więc było opracowanie składu podłoża zbliżonego do optymalnego. Najlepszym podłożem okazała się mieszanka kory sosnowej, torfu i mchu Sphagnum z dodatkiem styropianu oraz węgla aktywnego. Po 6 miesiącach wzrostu rośliny były wysadzane pojedynczo do .doniczek, a po roku do większych naczyń. Osiągnięcie wysokiej jakości materiału roślinnego musi być poprzedzone selekcją roślin w całym etapie produkcyjnym. Pierwsza selekcję prowadzimy w laboratorium, następną przy wysadzaniu roślin ze szkła, a ostateczną w uprawie szklarniowej, usuwając rośliny o słabszym wzroście i małym systemie korzeniowym. Ogromne zainteresowanie storczykami Cymbidium, zarówno ze strony producentów kwiatów, jak i amatorów, zachęciło nas do wprowadzania na rynek kolejnych rodzajów storczyków. Z firmy Lacoufle-Vacherot sprowadziliśmy cenne odmiany Cymbidium, Phalaenopsis i Cattleya z przeznaczeniem na rośliny mateczne. Najbardziej opłacalne okazało się Cymbidium ze względu na wartość kwiatów, a także stosunkowo łatwą i rentowną produkcję. Nie bez znaczenia był także odpowiedni dobór odmian. Dzięki metodzie klonalnego rozmnażania można szybko wprowadzać nowe i dobrane odmiany zakwitające w 3-4 roku. Na podstawia naszych obserwacji możemy poleci do produkcji następujące odmiany Cymbidium: o odmiany wczesne Durcham Castle 'Mont Milais' - biała, 'Kurun Julie' - jasnoróżowa, Christmas Beauty 'St: Francis' - kremowo-różowa, Golden 'Heritage' - kremowo-żółta, Angelica 'Adwent' - jasno-zielona, Isle 'Glendora' - zielona. o odmiany średniowczesne Daniel Hill 'Early White' - biała z czerwoną wargą, Junfgrau 'Dos Pueblos' - jasnoróżowa, Lillian Stewart 'April Blush' - różowa, Lillian Stewart 'Sun Dawn' - jasnoróżowa, Lillian Stewart 'Party Dress' - jasnoróżowa, 'Allegro Extra' - różowa, Featherhili 'Heritage' - ciemnoróżowa, Giillespie 'Say Onara' -- żółto-pomarończowa z czerwoną wargą, 'Ellen Hinkson Helen' - jasno-zielona. odmiany późne 'Balkis France' - biała, San Francisco 'The Beat' - w odcieniu pastelowym, California - kremowo-zielone, Eliot Rogers 'Red Beauty' - ciemnoczerwona i Burgundian 'Chateou' - czerwono-brązowa. Z dorosłych roślin tych odmian otrzymuje się od 5 do 15 pędów kwiatostanowych, a kwiatów na pędzie od 5 do 25. Oprócz odmian wielkokwiatowych mamy 5 miniaturowych o różnych barwach. Na razie nie cieszą się one w kraju popularnością, choć warte są polecenia przede wszystkim amatorom do uprawy w mieszkaniach. Kwitną niezawodnie, wydając co rok dużą liczbę uroczych kwiatów. Phalaenopsis uważamy za drugi rodzaj o znaczeniu handlowym, choć wymagania uprawowe ma większe. Należy do epifitów i pochodzi z tropiku, toteż potrzebuje najcieplejszej szkłami z rozproszonym światłem słonecznym. Rośliny te rozmnażamy in vitro z nasion. Najlepsze wyniki uzyskaliśmy stosując zmodyfikowaną pożywkę Knudsona. Obecnie rozmnażamy niektóre odmiany Phalaenopsis, choć w mniejszej ilości, w warunkach in vitro, izolując uśpione pąki na pędach kwiatostanowych. Z doświadczeń naszych wynika, że przy dobrej i systematycznej pielęgnacji można otrzymać kwiaty już po 3 latach od zapylenia oraz rośliny w dobrej kondycji, kwitnące przez cały rok. Równocześnie z rodzajem Phalaenopsis rozpoczęliśmy rozmnażanie katlei. W produkcji kwiatów ciętych znaczenie mają tylko mieszańce wyselekcjonowane z populacji krzyżówek międzyrodzajowych i międzygatunkowych. Należą do nich: Brassocattleya, Laeliocattleya, Brassolaeliocattleya i Sophrolaeliocattleya. Są one także epifitami, wymagają więc szklarni umiarkowanie ogrzewanej oraz odpowiedniego mikroklimatu. Wydają za to najpiękniejsze duże kwiaty z mocno strzępiastą wargą i o delikatnym zapachu. Młode rośliny pochodzące z naszej Stacji są przeważnie z rozmnażania klonalnego, jakkolwiek rozmnażanie przez wysiew nasion daje również dobre wyniki. Storczyki te zakwitają po 4-5 latach. Mają kwiaty białe, różowe, łososiowe i fioletowe. Od czterech lat rozmnażane są u nas inne rodzaje o znaczeniu towarowym: Paphiopedilum, Odontoglossum, Cambria i Dendrobium phalaenopsis. Aby powiększyć ten storczykowy świat, dodatkowo zajęliśmy mini szklarenkę na kolekcję roślin z rodzajów Oncidium, Vanda, Vanilia, Brassavola, Zygopetalum, Stanhopea, Epidendrum, Pleione i na formy botaniczne Cattleya. W przyszłości będziemy mogli podzielić się nimi z amatorami i miłośnikami storczyków. W ciągu 12 lat pracy nad tymi niezwykłymi kwiatami wyprodukowaliśmy w Zaborzu kilkadziesiąt tysięcy młodych roślin, które znalazły zbyt w gospodarstwach uspotecznionych, indywidualnych i u amatorów. Storczyki choć drogie, stają się powoli kwiatami na wszystkie okazje ze względu na swą urodę i trwałość.

inż. Maria Preising

Tekst pochodzi z kwartalnika Kwiaty 4/86 i został opublikowany za zgodą Redakcji.